Rekomendowany zbiór tekstów dzieli się na trzy zasadnicze części. W pierwszej – przedstawione są opisy empiryczne i ujęcia teoretyczne rozmaitych ścieżek transformacji ustrojowej w różnych krajach. W części drugiej przedstawione są artykuły prezentujące wybrane teorie podejmujące wątek społecznych transformacji społecznych. Część trzecia składa się z dyskusji wokół nie-Marksowskiego materializmu historycznego – teorii, która służy za konceptualizacyjną podstawę niektórych w przedstawionych w książce analiz.

Spis treści

Wprowadzenie / s. 7

Część I. O mechanizmach transformacji ustrojowej

Achim Siegel, Ani totalitarna stagnacja, ani samonapędzająca się modernizacja: o ewolucji późnego socjalizmu w Polsce / s. 19

Krzysztof Brzechczyn,Upadek realnego socjalizmu w Europie Środkowo-Wschodniej a załamanie się hiszpańskiego imperium kolonialnegow Ameryce Łacińskiej. Próba analizy porównawczej / s. 37

Katarzyna Gilarek, Krzysztof Gorlach, Zmierzch państwa? Analiza wybranych elementów roli państwa w procesach szybkich zmian społecznych / s. 81

Piotr Andrusieczko, Marek Figura, Przebieg transformacji ustrojowej na Ukrainie w latach 1991-1998 / s. 117

Krzysztof Brzechczyn, Upadek imperium socjalistycznego. Próba modelu / s. 135

Część II. O teoriach transformacji ustrojowej

John Clark, Aaron Wildavsky, Kronika przepowiadanego upadku: jak Marks przewidział rozpad komunizmu (choć sam nazwał go „kapitalizmem") / s. 171

Roman Backer, Teoretyczne implikacje zmodyfikowanej definicji Juana Linza. Przyczynek do zarysu teorii totalitaryzmu / s. 207

Tomasz Zarębski, Problem totalitaryzacji kapitalizmu / s. 229

Lucyna Wiśniewska-Rutkowska, Zmiany historyczne w historiozofii Jerzego Brauna / s. 261

Część III. Historiozoficzne wymiary procesu historycznego

Jerzy Topolski, Refleksje o systemie historiozoficznym nie-Marksowskiego materializmu historycznego / s. 279

Michał Buchowski, Społeczeństwo premomentowe: próba uzupełnienia nie-Marksowskiego materializmu historycznego / s. 295

Achim Siegel, Cykl nadrepresywności w historii Związku Sowieckiego. Operacjonalizacja pewnego modelu / s. 327

Grzegorz Tomczak, Problem rewolucji społecznej w nie-Marksowskim materializmie historycznym / s. 343

Piotr Dawidziak, Alienacja władzy rewolucyjnej czy opóźniona świadomość mas? / s. 349

Edward Jeliński, Etyka a socjalizm / s. 355

Część IV. Dyskusje

Leszek Nowak, O prognozie totalitaryzacji kapitalizmu. Próba oceny po dwudziestu latach / s. 361

Cezary Kościelniak, Utopia, antyutopia, kontrutopia. Przyczynek do analizy metodologicznej / s. 401