Migracje ludności okresu wojen od starożytności do współczesności:

ucieczka, uchodźstwo, ewakuacja, wypędzenie

Konferencja naukowa, towarzysząca corocznym spotkaniom z cyklu „Pola Chwały"

Niepołomice, 26–28 września 2019 r.

Organizatorzy:
Instytut Historii Uniwersytetu Jagiellońskiego
Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego

Migracje ludności cywilnej towarzyszyły w przeszłości praktycznie każdemu konfliktowi zbrojnemu. Występowały one zarówno w okresie poprzedzającym działania wojenne, w ich trakcie oraz po ich ustaniu, przy czym skala i natężenie ruchów migracyjnych w poszczególnych etapach pozostawała zróżnicowana. Spoglądając na przykłady wojen od czasów najdawniejszych aż po współczesność, dostrzec można szereg wspólnych problemów związanych z przemieszczaniem się ludności w związku z działaniami wojennymi. Była to chociażby ucieczka w popłochu przed wrogiem, nosząca charakter dobrowolnego opuszczenia stałego miejsca pobytu, we własnym zakresie, jak i zorganizowanej, zarządzonej odgórnie ewakuacji w głąb kraju. Wiele przykładów migracji wojennych odzwierciedla doświadczenia specyficzne dla danego konfliktu zbrojnego, obszaru geograficznego czy grupy społeczeństwa. Z drugiej zaś strony dostrzec można pierwiastki wspólne, związane z ludzkimi postawami w obliczu poczucia zagrożenia wojennego, ucieczki, ewakuacji, pobytu na obcych, nieznanych sobie terenach czy niejednoznacznej reakcji ludności rodzimej wobec nieoczekiwanych przybyszów. W obu wypadkach doświadczenia migracji wojennych wiążą się z szeroko rozumianym i aktualnym po dzień dzisiejszy pojęciem uchodźstwa wojennego. Nie wyczerpuje to całości problematyki: migracje wojenne cywilów wywoływały nie tylko względy wojskowe, ale i również względy gospodarcze (pozyskanie siły roboczej), czy polityczne (czystki etniczne).

W referatach konferencyjnych chcielibyśmy pokusić się o refleksję nad powyższymi zagadnieniami, analizując przykłady z historii wojen od okresu starożytnego aż po czasy współczesne. W ten sposób stworzona zostanie skala porównawcza zachowań ludzkich w sytuacji ekstremalnej, zarówno migrantów wojennych jak i ludności zamieszkałej na terenie, gdzie właśnie znaleźli się szeroko rozumiani „wygnańcy". Referaty jak i wspólna dyskusja toczyć się będzie wokół grupy pytań badawczych:

– kim są „uciekinierzy" wojenni i w jak wyglądała ich reakcja na decyzję/wiadomość o opuszczeniu miejsca dotychczasowego kwaterunku;

– co leżało u przyczyn ucieczki/ewakuacji oraz jak owy proces wówczas wyglądał;

– dokąd trafiali: jakie były szlaki szeroko rozumianego wygnania wojennego, czym były one uwarunkowane i w jaki sposób ulegały one zmianom;

– jak wyglądały doświadczenia „wygnańcze", w tym życie codzienne;

– jak wyglądała relacja między „wygnanymi" a ludnością miejscową, na ile zaobserwować tutaj można antagonizmy, a na ile „zrozumienie" obu stron; w jakim stopniu obie zbiorowości (tj. ludności wygnańczej oraz ludności miejscowej) różniły się od siebie, w tym z czego wynikały te różnice i na czym opierano się w spoglądaniu jednych na drugich;

– w jaki sposób wyglądały powroty ludności wygnanej: od czego zależne były powroty, czy i w jaki sposób realizowano repatriację ludności, czy wszyscy migranci powrócili do swoich wcześniejszych miejsc oraz w jaki sposób szeroko rozumiane powroty wpłynęły na migrantów wojennych;

– jak wyglądała rola różnych organizacji i instytucji państwowych, religijnych wobec wygnania/uchodźstwa wojennego.

Aplikacje prosimy nadsyłać na adres: konferencja.polachwaly@gmail.com do dnia: 30 czerwca 2019 r. Ramowy program konferencji przedstawiony zostanie w lipcu 2019 r. Organizatorzy przewidują publikację referatów wygłoszonych podczas konferencji, po przeprowadzeniu procedury recenzyjnej.

Organizatorzy zapewniają noclegi dla referentów spoza Krakowa, nie zapewniają jednak zwrotu kosztów podróży.

Kontakt: Kamil Ruszała (kamil.ruszala@uj.edu.pl)

Komitet naukowy konferencji:

Piotr Szlanta, Kamil Ruszała, Michał Stachura, Marcin Jarząbek, Wojciech Duszyński